Γρήγορη, βολική και μερικές φορές εντυπωσιακή, η Τεχνητή Νοημοσύνη όπως το ChatGPT μπορεί να δημιουργήσει ομιλίες ή να απαντήσει σε email προτού να έχουμε προλάβει να πιούμε τον καφέ μας. Ωστόσο, μια πρόσφατη μελέτη από το MIT μας προειδοποιεί ότι η περισσότερη εξάρτηση από τη τεχνολογία μπορεί να περιορίσει την εγκεφαλική μας δραστηριότητα.
Θυμάσαι πώς ήταν πριν; Εάν χρειαζόσουν να συντάξεις μια παρουσίαση, έπρεπε να καθίσεις με χαρτί και μολύβι, να σημειώσεις σκέψεις, να διαγράψεις και να ξαναγράψεις. Σήμερα, αρκεί να κάνεις δύο κλικ στο ChatGPT για να αποκτήσεις έναν «άψογο» κείμενο. Είναι βολικό, αλλά εγκυμονεί κινδύνους.
Στο MIT Media Lab, τρεις ομάδες εθελοντών κλήθηκαν να γράψουν κείμενα, με τη βοήθεια του ChatGPT, του Google ή χωρίς καμία καθοδήγηση. Τα αποτελέσματα από τα EEG δείχνουν μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση: οι συμμετέχοντες που χρησιμοποίησαν το ChatGPT παρουσίασαν την χαμηλότερη εγκεφαλική δραστηριότητα. Στην ουσία, το μυαλό τους «κλείδωσε». Ακόμη πιο ανησυχητικό ήταν ότι δυσκολεύονταν να ανακαλέσουν όσα είχαν γράψει, λες και δεν τους ανήκαν.
Και αν νομίζεις ότι αυτό το φαινόμενο περιορίζεται στην Τεχνητή Νοημοσύνη, αναλογίσου τη χρήση του GPS. Πότε ήταν η τελευταία φορά που ρώτησες κάποιον για οδηγίες ή άνοιξες έναν χάρτη; Μια έρευνα που διεξήχθη σε 50 οδηγούς έδειξε ότι οι χρήστες του GPS υποφέρουν από χειρότερη χωρική μνήμη και έχουν λιγότερες ενεργές συνδέσεις στον ιππόκαμπο, την περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τον προσανατολισμό. Έτσι, όταν στηριζόμαστε απόλυτα στο GPS και χάσουμε την κατεύθυνσή μας, δεν ξέρουμε πώς να βρούμε τον δρόμο μας πίσω.
Το ερώτημα που ανακύπτει είναι πιο ευρύ: Μήπως επιτρέπουμε στην τεχνολογία να αναλαμβάνει τις σκέψεις μας; Μήπως η κριτική μας ικανότητα και η δημιουργικότητά μας υποβαθμίζονται, μαζί με την ευχαρίστηση του να οργανώνουμε τις σκέψεις μας;
Φυσικά, κανείς δεν προτείνει να επιστρέψουμε στην εποχή του μολυβιού και του χάρτη. Αλλά ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να βρούμε μια ισορροπία. Να εξερευνήσουμε μια νέα πόλη χωρίς GPS, να δημιουργήσουμε ένα πρώτο σχέδιο μόνοι μας προτού αναζητήσουμε υποστήριξη από την Τεχνητή Νοημοσύνη. Να επιτρέψουμε στον εγκέφαλό μας να αναγκαστεί να «εργαστεί» λίγο.
Στο τέλος, ίσως δεν είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη που μας αδυνατίζει πνευματικά, αλλά ο τρόπος που την αξιοποιούμε.